اگر نیمه‌شب گذرتان به سوی اداره گذرنامه در غرب شهر کابل بیفتد، فکر می‌کنید این اداره در شب هم کار می‌کند. صدها نفر در کنار خیابان در حالی‌که محکم به دور خود پتو پیچیده‌اند، در یک صف نشسته‌اند. اما اداره گذرنامه افغانستان در شب کار نمی‌کند. مردم از شب قبل برای روزِ بعد نوبت می‌گیرند. بعضی‌ها که خودرو دارند، در داخل خودروهایشان که در نزدیکی صف انتظار، پارک شده است شب را می‌گذرانند و بقیه در سرمای سرد پاییز کابل، شب را سپری می‌کنند. این وضعیت از همان روزهای که اداره گذرنامه کابل دوباره فعالیت اش را آغاز کرده، چنین است و هر روز هم بر تعداد متقاضیان گذرنامه افزوده می‌شود.

فرید (نام مستعار) که از دیشب در صف انتظار بوده است، می‌گوید: «مجبور هستیم از آغاز شب برای گرفتن نوبت به اداره گذرنامه بیاییم، زیرا صبح نمی توانیم به یک کیلومتری اداره پاسپورت هم نزدیک شویم.» او می‌گوید پس از آن‌که فرزندش بیمار شده  ناگزیر شده است به هرشکل ممکن برایش گذرنامه بگیرد.

 فرید می‌گوید: «تمام شب را با اعضای خانواده زیر یک پتو کنار خیابان سر کردیم و تا صبح از سرما لرزیدیم.» فرید افزود: حالا هم که وقت تحویل اسناد رسیده، رئیس اداره گذرنامه به آنان گفته است که دیگر برگه‌های بیماری را امضا نخواهد کرد و آنها باید تا ساعت ۳ بعد از ظهر صبر کنند تا بتوانند با رئیس اداره گذرنامه صحبت کنند.

نصیر (نام مستعار) که روزگاری از روزنامه نگاران مطرح افغانستان بوده، در حسرت گرفتن گذرنامه مانده است. او می‌گوید برخورد مسئولان اداره گذرنامه افغانستان بسیار سلیفه‌ای است و او چندین روز است که برای دریافت گذرنامه سرگردان است.

نصیر می‌گوید: «مسئولان توزیع گذرنامه، به طرف متقاضی نگاه می‌کنند، اگر از قیافه‌اش خوششان نیامد؛ داشتن هرگونه مدرکی نمی‌تواند منجر به صدور گذرنامه شود.» او می‌گوید، حتی به کسانی که مدارک کامل د رمورد بیماری دارند و باید در خارج از افغانستان معالجه شوند نیز گذرنامه داده نشده است.

پیروز شهروند (نام مستعار) نیز از تبعیض آشکار در روند توزیع گذرنامه خبر می‌دهد. پیروز می‌گوید: «فقط کافی است که لباس هم رنگ طالبان داشته باشید و به زبان پشتو صحبت کنید. در این صورت گرفتن گذرنامه به راحتی آب خوردن است. اما برای دیگران گرفتن گذرنامه با شلاق، فحش‌های ناموسی و خشونت همراه است. پیروز می‌گوید، با آنکه مورد ضرب و شتم قرار گزفته ولی نتوانسته است حتی حکم اولیه دریافت گذرنامه را بگیرد.

فهیم (نام مستعار) که خبرنگار است، چنین روایت می‌کند: «من برای پسرم قبل از مسلط شدن طالبان بر افغانستان درخواست گذرنامه کرده بودم. متأسفانه حکومت تغییر کرد و ما موفق به دریافت گذرنامه نشدیم. پس از باز شدن اداره گذرنامه در ۲۸ مهرماه برای گرفتن گذرنامه پسرم نوبت داشتم؛ اما با وجود داشتن فرم ثبت نام و تعرفه بانک موفق به گرفتن گذرنامه نشدم. برخورد مسئولان خیلی سلیقه‌ای است و به افراد مورد نظر خود بدون اینکه ثبت نام کرده باشند اجازه ورود و بقیه افراد مخصوصا فارسی زبان‌ها را مورد ضرب و شتم قرار می‌دهند. گذرنامه خودم هم تمدید لازم داشت که نتوانستم نامه تمدید بگیرم و زمانی که می‌خواستم به اداره گذرنامه وارد شوم مورد ضرب و شتم قرار گرفتم.»

متقاضیان گذرنامه در کابل می‌گویند، صف برای ورود به اداره پاسپورت بسیار طولانی است و انتهای صف به چند کوچه دورتر از اداره گذرنامه می‌رسد.

صف‌های خانم‌ها از آقایان جدا شده است و به همین خاطر اعضای خانواده‌ها گاهی یکدیگر را گم می‌‌کنند و ساعت‌ها طول می‌کشد تا همدیگر را پیدا کنند.

سقوط جمهوریت و ظهور مجدد امارت طالبان باعث شده تا صدها هزار نفر برای خارج شدن از افغانستان تلاش کنند. به همین دلیل تقاضا برای گذرنامه در افغانستان به شدت بالا رفته است. اما اداره گذرنامه رژیم طالبان که توان رسیدگی به این حجم از تقاضا را ندارد با رویکردی تبعیض‌آمیز و با خشونت فیزیکی درخواست مردم را رد می‌کند. با این حال چیزی از فشار و حجم درخواست‌ها برای گرفتن گذرنامه کم نشده است.